Dit was een editie van het Fair Fashion Fest zoals geen ander. Het grote voordeel van de volledige programmatie online te moeten brengen: je kan alle gesprekken rustig herbekijken. Medewerkers en organisatoren Christophe, Lotte, Jonathan, Silke en Louis zetten alvast hun favoriete momenten op een rij.

Het had de meest ambitieuze editie van het Fair Fashion Fest tot nu toe moeten worden. Twee dagen lang zouden fair fashion pioniers het textielmuseum MIAT bezetten, met interessante talks, modeshows, een eerlijke markt en een wel heel bijzondere focus op eerlijk trouwen. Daar hadden we volmondig ‘I do!’ op willen zeggen.

Door de coronacrisis heeft het niet mogen zijn. En toch. Eigenlijk was het net wel de meest ambitieuze editie van het festival ooit. Een gevarieerd programma vertalen van offline naar online: hoe begin je daaraan?

(Foto: Martin Corlazzoli, Industriemuseum)

En talks? Die kunnen, zo weet deze Teams- en Zoomgeneratie intussen, natuurlijk gewoon online doorgaan. Dat heeft zo zijn voordelen: festivalbezoekers kunnen op deze manier hun favoriete gesprekken herbekijken. En wie er niet “live” bij was, die krijgt een herkansing via YouTube.

Weet je niet waar te beginnen? De medewerkers van het festival zetten alvast hun favoriete, meest inspirerende momenten op een rij. Dit zijn de tips van moderatoren Christophe Ramont en Lotte Philipsen, coördinator en organisator Jonathan Janssens en onze helden achter de schermen, topstagiairs Louis Heylen en Silke Derycker.

Jong geleerd is oud gedaan: coördinator Jonathan Janssens en stagiair Louis Heylen nomineren allebei de Talk van Syham Boutrahi, Deniza Miftari en Olu Vandenbussche van #HACKmode. Syham, Deniza en Olu herstellen, pimpen en upcyclen kleding en tonen hoe mooi en uniek dat is. ‘Het is altijd leuk als jongeren hun schouders ergens onder zetten,’ vindt Jonathan, ‘omdat zij er steeds in weten te slagen om nuttige en inspirerende initiatieven op te zetten en tegelijk ook pret te maken.’ Louis, zelf 21 jaar oud, gaat daarmee akkoord. ‘Het is zo belangrijk om de jeugd in dit hele verhaal te betrekken.’

‘Als je een vastgeroest systeem zoals de fast fashion industrie wil veranderen, dan moet je veel mensen kunnen mobiliseren en aanzetten tot actie’, vindt Jonathan. ‘Dat kan door massale verontwaardiging of gewoon omdat het plezant is om deel uit te maken van de beweging. Hoewel verontwaardiging zeker geregeld op z’n plaats is, kies ik toch het liefst voor die laatste emotie.’

Hoe lossen we dat op? Of: hoe verbeteren we op zijn minst onze relatie met textiel? ‘Soraya heeft een interessant punt aangehaald: hoe meer je het verhaal van textiel kent, hoe beter je ervoor zorgdraagt’, herinnert Silke zich uit diezelfde small talk. ‘Een groot deel van duurzaamheid zit bij degene die het draagt. Het maakt niet uit als iets gemaakt is in goede omstandigheden, van materiaal dat anders geen bestemming meer had: als we iets amper dragen of slecht onderhouden en snel weggooien, dan is het niet duurzaam.'

Vijf internationale sprekers mochten (digitaal) aanschuiven tijdens het Fair Fashion Fest: Bego Demir (uit Turkije), Luciana Duarte (uit Brazilië), Sarah Ditty (oorspronkelijk uit de VS, al werkt ze in Londen), Kalpona Akter (uit Bangladesh) en dr. Daniëlle Bruggeman (uit Nederland). Zij werden geïnterviewd door Christophe Ramont en dr. Aurélie Van de Peer.

Christophe zelf verwijst naar zijn gesprek met Kalpona Akter, de vakbondsactivist uit Bangladesh. ‘Zij had zoveel sterke quotes. Voel je niet schuldig, maar doe iets, zei ze bijvoorbeeld. Of mijn favoriet, over de nood aan waardig werk: we need jobs, but we need them with dignity.’

‘Bij Christophe was bijna elk gesprek boeiend’, zegt stagiair Louis Heylen. ‘Uit het gesprek met Bego Demir heb ik het meest bijgeleerd. Het was opmerkelijk hoe hij een hele beweging over bijna de hele wereld opgezet heeft.’ Louis verwijst naar de campagne tegen zandstralen, een zeer schadelijk proces waar Bego zelf de helft van zijn longcapaciteit door verloor.

Het is niet de enige campagne die de Turkse activist en ondernemer opgezet heeft. ‘Bego vertelde over de macht die consumenten hebben en hoe hij die macht met zijn eigen ogen mocht aanschouwen’, nomineert coördinator Jonathan Janssens ook het gesprek met Bego. ‘Hij voerde actie nadat een fabriek gesloten werd in Turkije, zonder vergoeding voor de arbeiders. Die arbeiders labelden hun kledij met de boodschap “Ik maakte dit product, maar ik werd er niet voor betaald”. Turkse consumenten hebben dit opgepikt, spraken zich hierover uit op sociale media, tekenden petities. Vervolgens ging de campagne viraal. Uiteindelijk heeft het merk in kwestie beslist om alle arbeiders te betalen, hoewel ze daar juridisch niet verplicht toe waren.’

Knack Weekend-journalist Lotte Philipsen refereert naar het gesprek tussen dr. Aurélie Van de Peer en dr. Daniëlle Bruggeman over emotionele duurzaamheid in de modesector. ‘Deze kijk op het probleem vind ik erg boeiend. Dr. Bruggeman beschrijft in haar boek hoe de mode een groot ego heeft dat constant gevoed moet worden. Om de mode-industrie te veranderen, moeten we dat oplossen. Maar hoe moeten we dat doen? Zij stelt voor om samen te werken, op grote schaal, discipline-overschrijdend.’

Datzelfde idee kwam ook aan bod in het panelgesprek over beleid, merkt Lotte op. ‘Er zijn heel veel pioniers, heel veel activisten, merken die het beter willen doen, consumenten die bewuster zijn, noem maar op. Elk denkt na en opereert vanop zijn eigen eilandje, spuit kritiek vanuit zijn eigen denkkader. Dr. Bruggeman stelt voor om geen kritiek meer te spuien maar alternatieven voor te stellen en opnieuw menselijkheid en emoties op de voorgrond te laten.’ Dat kunnen we niet alleen, leerde het gesprek Lotte ook. ‘Verandering moet samen gebeuren, want samen staan we sterker.’

Tot slot merkt Christophe op hoe bijzonder het is dat de gesprekspartners van overal ter wereld kwamen: van Bangladesh tot Brazilië. ‘Dat mondiale gegeven blijft me bij. Natuurlijk weten we dat de textielsector globaal opereert. Toch blijven we als een konijn naar een lichtbak naar Zuid- en Zuidoost-Azië staren. De samenstelling van de getuigenissen was dan ook wat mij betreft perfect: met input van alle regionen.’

In de panelgesprekken met Knack Weekend-journalist Lotte Philipsen mochten maar liefst tien verschillende (Belgische) gasten aanschuiven. Elk van hen zoekt mee naar alternatieven vanuit hun eigen verhaal, al is het niet altijd makkelijk, onthoudt Lotte uit de debatten die ze modereerde. ‘In het gesprek over ethisch consumeren hebben we het bijvoorbeeld gehad over de druk die sommige bewuste consumenten op zichzelf leggen’, haalt ze aan. ‘Nina Spooren van Just Hazel vertelde dat ze soms klanten over de vloer krijgen die burn-outverschijnselen vertonen omdat ze perfect duurzaam willen leven.’

Dat stemt Lotte tot nadenken. ‘Ik geloof heel erg in de kracht van de consument en burger, zowel op vlak van stemmen met je portemonnee als merken en ministers aanspreken en aanschrijven. Toch is het ook erg jammer dat sommige burgers gebukt gaan onder deze verantwoordelijkheid. Het is en blijft een gedéélde verantwoordelijkheid, waarbij burgers zeker niet de grootste last mogen dragen. Beleidsmakers, modemerken en innovators moeten hun steentje dubbel en dik bijdragen. De burgers vragen erom, maar laat hen alsjeblieft niet in de kou staan.’

Wat Jonathan opvalt, is dat er nieuwe wetgeving in het leven wordt geroepen om transparantie in de keten te bekomen, terwijl er al (slechte) wetgeving bestaat die producenten verplicht om een onvolledig Made in-label te geven. ‘De oproepen van Sara sterken mij in de overtuiging dat er niet gewoon wetgeving nodig is, maar goed doordachte wetgeving en opvolging ervan. Er zijn al zoveel mensen die op individueel niveau hun aankoopgedrag aanpassen op basis van eigen research. Bovendien zijn er voldoende bedrijven die bewijzen dat de bereidheid bestaat om op een duurzame manier te ondernemen. Lokale besturen in Gent en andere dorpen en steden nemen mee het voortouw. Het lijkt me nu echt tijd dat de wetgevende overheden dit voorbeeld volgen.’

Uit het jeanspanel, in combinatie met het panel over ethisch consumeren, viel Lotte nog veel meer op. ‘Mensen die gepassioneerd zijn door duurzame mode en graag de wereld groener en eerlijker willen maken, zitten vaak in een tweestrijd tussen informeren en inspireren’, concludeert zij. ‘Informeren doe je met harde feiten, met nieuws dat vaak niet zo fraai is, terwijl je inspireert op een positieve manier. Wat ik als journalist hieruit onthouden heb, is dat net die inspiratie heel krachtig kan zijn. Je kan zaadjes planten, zonder boos met de vinger te wijzen. Daar hoop ik aan bij te dragen.’

Ook vanuit merken is dit een aanpak die werkt, merkt Lotte. ‘Zo vertelde Eva Engelen van jeansmerk HNST dat zij alles zo duurzaam en circulair mogelijk willen doen en dat ook willen tonen naar de klant toe. Als je als klant kunt kiezen voor een jeans die niet eco is en eentje die het wel is, wat kan je dan tegenhouden? Stijl en prijs. Een broek van HNST is mooi, stijlvol, betaalbaar, kortom: écht een alternatief voor de mainstream jeansmerken.

Als je mooie producten aanbiedt tegen eerlijke én betaalbare prijzen, is de keuze dus snel gemaakt. Toch?’

Alle Talks en Small Talks zijn terug te vinden op ons YouTube-kanaal.